Tiki-Taka không đơn thuần là một lối đá, nó còn được ví như một bộ môn nghệ thuật trình diễn với trái bóng. Đã từng làm mê đắm hàng triệu người hâm mộ, đưa Barca trở thành một đế chế thống trị nền bóng đá trời Âu. Qua bài viết sau, hãy cùng Bet88 tìm hiểu về chiến thuật đỉnh cao một thời này.
Tiki-Taka là gì?
Chiến thuật Tiki-Taka là một lối thi đấu mang tính đặc trưng của nền bóng đá Tây Ban Nha, với đại diện tiêu biểu nhất chính là Barcelona. Chiến thuật này buộc các cầu thủ phải liên tục kiểm soát trận đấu, tập trung vào việc chuyền bóng nhanh và chính xác.
Để có thể thực hiện thành công thì các cầu thủ trên sân buộc phải có nền tảng kỹ thuật vượt trội, sự hiểu ý và khả năng tương tác. Thông qua việc giành quyền kiểm soát và chuyền bóng liên tục, đối thủ sẽ mất kiên nhẫn và dễ mắc sai lầm hơn.
Về tên gọi, Andrés Montes – một cựu phát thanh viên người Tây Ban Nha được ghi nhận là người sử dụng thuật ngữ này đầu tiên trên truyền thông. Trong trận World Cup 2006 giữa TBN vs Tunisia, cụm từ Tiki-Taka đã được Montes sử dụng để miêu tả lối đá đầy hoa mỹ của đội bóng xứ bò tót. Theo nghĩa gốc trong tiếng Tây Ban Nha, cụm từ này chính là Tiqui – Taca. Với:
- Tiqui: chuyền
- Taca: chạy
Một cụm từ rất ngắn gọn nhưng lại đủ để miêu tả yếu tố cốt lõi của chiến thuật bóng đá đỉnh cao này.
Nguồn gốc của Tiki-Taka
Nguồn gốc của chiến thuật đến nay vẫn còn là một vấn đề gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng HLV Luis Aragones chính là người khai sinh ra khi ông dẫn dắt La Roja vào năm 2004. Một số ý kiến khác cho rằng, huyền thoại Johan Cruyff mới đúng là người đầu tiên vận dụng khi ông dẫn dắt Barca năm 1988.
Dù vậy, không ai có thể phủ nhận rằng HLV Pep Guardiola mới chính là người hoàn thiện và nâng tầm lối đá hoa mỹ này lên đỉnh cao. Trong giai đoạn tiếp quản Barca từ năm 2008 – 2012, họ đã cùng nhau tạo nên một đế chế hoàng kim tại La Liga lẫn Châu Âu.
Những điểm đặc trưng nhất của chiến thuật chơi bóng Tiki-Taka
Những yếu tố cốt lõi mà cầu thủ buộc phải thực hiện để có thể vận dụng tối đa sức mạnh của chiến thuật bóng đá này chính là:
Đội hình
Lấy Barca làm ví dụ, trong thời đỉnh cao thì đội hình mà họ thường xuyên sử dụng nhất là 4-3-3. Tùy thuộc vào từng điều kiện cụ thể của trận đấu, đôi khi cũng có thể áp dụng linh hoạt các đội hình như 3-4-3 hay 4-1-2-3.
Chiến thuật đòi hỏi triển khai tấn công nhanh nhưng đồng thời cũng phải phòng ngự chặt chẽ. Việc bố trí 3-4 cầu thủ ở tuyến dưới cũng sẽ tăng cường sự linh hoạt của hàng trên, di chuyển rộng rãi và tấn công hiệu quả hơn.
Chuyền và chạy
Đây chính bản chất và nét đặc trưng dễ nhận thấy với những đội bóng áp dụng chiến thuật Tiki-Taka. Bất chấp việc đang có bóng hoặc không, cầu thủ buộc phải liên tục di chuyển trên sân để tìm kiếm cơ hội. Dù mở ra cơ hội tấn công hiệu quả, thế nhưng tình trạng này kéo dài sẽ bào mòn thể lực một cách kinh khủng.
Liên tục chạy để tránh bị đối phương vây hãm, đồng thời mở ra những khoảng trống mới. Các cầu thủ còn buộc phải thực hiện đường chuyền một cách chính xác chỉ với 1 hoặc 2 chạm.
Trong trận El Clásico mùa giải 2016-2017, 11 cầu thủ bên phía Barca đã đạt kỷ lục với tổng quãng đường di chuyển ước tính 106.45 km. Trong số đó thì Roberto là người chạy nhiều nhất đội, đạt 12km.
Quy luật 6 giây
Khi áp dụng chiến thuật Tiki-Taka, các cầu thủ buộc phải tìm mọi cách giành lại quyền kiểm soát bóng trong vòng 6 giây. Họ buộc phải tạo lợi thế bằng cách luôn ở thế chủ động trong phần lớn thời gian của trận đấu.
Dưới thời Pep Guardiola, gần như không có trận đấu nào mà Barca có tỷ lệ kiểm soát bóng dưới 60%. Kỷ lục cao nhất là 84% tại C1 khi đối đầu với đội Panathinaikos. Các đối thủ khác như Zaragoza và Inter Milan cũng chịu chung số phận khi bị Barca kiểm soát bóng lần lượt là 80.3% và 80%.
Tổng kết
Đến thời điểm hiện tại, Tiki-Taka dường như đã không cần giữ được vị thế độc tôn và cũng có rất ít đội vận dụng. Thế nhưng những màn trình diễn đầy tính nghệ thuật mà nó mang lại sẽ còn sống mãi trong lòng người hâm mộ, xứng đáng với đỉnh cao bóng đá.